همیشه عادت داشتیم برای انتقال یک فیلم یا فایل سنگین دقایقی به مانیتور کامپیوتر خیره شویم، نشانگر موس را روی نوار سبز رنگ بگذاریم تا ببینیم پیشرفت می‌کند یا نه، و خلاصه اینکه وقت گران‌بهای خود را هدر می‌دادیم. این داستان ادامه داشت تا زمانی که فناوری Thunderbolt وارد میدان شد؛ یک رابط سخت‌افزاری ساده که سنگین‌ترین فایل‌های ممکن را در چند ثانیه انتقال می‌داد. اگر می‌خواهید بدانید این فناوری چیست و چرا سرعت آن اینقدر زیاد است، در ادامه همراه ما باشید.
فناوری Thunderbolt در یک نگاه
Thunderbolt یا به زبان فارسی «صاعقه»، فناوری اتصال سریع و همه‌کاره است که زندگی دیجیتال را متحول می‌کند. این فناوری اطلاعات را با سرعتی تا مرز 80 گیگابایت بر ثانیه انتقال می‌دهد. از طرفی می‌تواند همزمان تا ۶ دستگاه مانند مانیتور و هارد را به صورت زنجیره‌ای به یکدیگر وصل و حتی لپ‌تاپ را شارژ کند. این فناوری از نسل سوم به بعد از پورت‌های USB-C استفاده کرد تا دسترسی بیشتری داشته باشد. برای آشنایی با جزئیات Thunderbolt بخش‌های بعدی را مطالعه کنید.
Thunderbolt چیست؟
Thunderbolt رابطی سخت‌افزاری برای وصل‌کردن دستگاه‌های مختلف به کامپیوتر است. این فناوری اولین بار در سال ۲۰۱۱ توسط شرکت‌های اینتل و اپل با نام اولیه Light Peak معرفی شد و پس از مدتی نام آن به Thunderbolt تغییر کرد.
سرعت انتقال داده در این فناوری واقعاً شگفت‌انگیز است: نسل‌های سوم و چهارم آن تا ۴۰ گیگابیت بر ثانیه و نسل پنجم تا ۸۰ گیگابیت بر ثانیه سرعت دارند! یعنی می‌توانید یک فیلم سنگین 4K را در یک ثانیه منتقل کنید!
فناوری Thunderbolt دو قابلیت مهم را با هم ترکیب کرده است؛ یعنی هم داده‌ها و هم تصویر و صدا را فقط با یک کابل منتقل می‌کند. این فناوری در نسل‌های اولیه از پورت Mini DisplayPort استفاده می‌کرد؛ ولی از نسل سوم به بعد، پورت USB-C جایگزین آن شد؛ پورتِ کوچکی که این روزها روی هر لپ‌تاپ و گوشی همراهی دیده می‌شود.
با Thunderbolt می‌توانید تا ۶ دستگاه را زنجیره‌وار به هم وصل کنید. مثلاً یک هارد اکسترنال را به مانیتور وصل کنید و سپس مانیتور را به لپ‌تاپ، بدون اینکه نیازی به کابل‌های اضافی داشته باشید. علاوه‌براین، این پورت‌ها حتی می‌تواند لپ‌تاپ شما را هم شارژ کنند؛ پس با خرید آن‌ها با «یک تیر و دو نشان» می‌زنید!
فناوری Thunderbolt چطور ابداع شد؟
داستان Thunderbolt از سال ۲۰۰۹ آغاز شد؛ وقتی تیم تحقیقاتی اینتل رویای ساخت یک فناوری انتقال داده با سرعت نور را در سر می‌پروراند. آن‌ها ابتدا پروژه‌ای به نام Light Peak را کلید زدند که قرار بود از فیبر نوری برای انتقال اطلاعات استفاده کند.
بااین‌حال یک چالش بزرگ وجود داشت: فیبر نوری گران بود و نمی‌توانست برق دستگاه‌ها را هم تامین کند. پس مهندسان چاره‌ای اندیشیدند و به جای فیبر نوری، از همان کابل‌های مسی قدیمی استفاده کردند؛ اما این بار با معماری هوشمندانه‌تر.
در ژانویه ۲۰۱۱، اینتل و اپل دست به دست هم دادند و در نمایشگاه CES اولین نسخه از فناوری Light Peak را به نمایش گذاشتند. آن‌ها ابتدا این فناوری را روی مک‌بوک پروهای جدید آزمایش و همه را شگفت‌زده کردند. ولی هیچ‌کس خبر نداشت که این تازه شروع ماجرا است!
در ۲۴ فوریه ۲۰۱۱، همزمان با رونمایی از مک‌بوک پروی جدید، نام Light Peak هم برای همیشه به تاریخ پیوست و Thunderbolt یا به زبان فارسی «صاعقه» جایگزین آن شد! نامی که به حق، شایسته سرعت خیره‌کننده این فناوری بود.
اولین نسل Thunderbolt با سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه عرضه شد و انقلابی در حوزه انتقال داده به پا کرد؛ ولی در این نقطه متوقف نشد. نسل دوم در سال ۲۰۱۳ با سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه وارد میدان شد. دو سال بعد نسل سوم با پورت USB-C و سرعت ۴۰ گیگابیت بر ثانیه، آب سردی بر پیکره توسعه‌دهندگان سایر فناوری‌های انتقال داده ریخت!
آخرین نسخه این فناوری تاندربولت 5 است که با سرعت 80 گیگابایت بر ثانیه کار می‌کند! این فناوری که روزی رویای اینتل بود، امروزه در میلیون‌ها دستگاه به کار می‌رود و زندگی دیجیتال ما را متحول کرده است.
دلیل سرعت بالای فناوری Thunderbolt
فناوری Thunderbolt سرعت خود را مدیون ترکیبی از ترفندهای هوشمندانه است! این فناوری داده‌ها و تصاویر را همزمان روی یک کابل ارسال می‌کند. هر باند می‌تواند تا ۱۰ گیگابیت در ثانیه سرعت داشته باشد و وقتی کنار هم قرار می‌گیرند، سرعت کلی به ۴۰ یا حتی ۸۰ گیگابیت می‌رسد.
دلیل دیگر این سرعت بالا، فشرده‌سازی داده‌ها است. Thunderbolt اطلاعات را طوری بسته‌بندی می‌کند که کمترین فضای ممکن را اشغال کنند. مثلاً اگر قبلاً ۲۰٪ از فضای انتقال برای اطلاعات اضافی هدر می‌رفت، حالا این عدد به ۳ درصد کاهش یافته است. یعنی داده‌های مفید بیشتر و سریع‌تر منتقل می‌شوند.
از سوی دیگر، این فناوری می‌تواند همزمان داده بفرستد و دریافت کند. سیستم هوشمند آن سیگنال‌ها را حتی در کابل‌های بلند یک متری تقویت می‌کند تا سرعت افت نکند.
اما مهم‌تر از همه، فناوری Thunderbolt مستقیماً به قلب سیستم متصل می‌شود. یعنی داده‌ها بدون عبور از لایه‌های نرم‌افزاری اضافی، مستقیم به پردازنده یا کارت گرافیک می‌رساند. این اتصال مستقیم باعث می‌شود کارهایی مثل ویرایش فیلم یا اجرای بازی‌های سنگین، بدون کوچک‌ترین تاخیری انجام شوند.
کاربردهای فناوری Thunderbolt در زندگی روزمره
فناوری Thunderbolt با توجه به نیاز و دسترسی شما می‌تواند کاربردهای متفاوتی داشته باشد که در ادامه به 3 مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱. انتقال سریع فایل‌های حجیم
با کابل Thunderbolt می‌توانید فایل‌های سنگین مثل فیلم‌های 4K یا پروژه‌های طراحی گرافیک را در چند ثانیه به هارد اکسترنال منتقل کنید. همچنین، سرعت بالای این فناوری به شما اجازه می‌دهد مستقیماً روی فایل‌های هارد اکسترنال کار کنید، بدون اینکه منتظر کپی‌شدن فایل بمانید! این ویژگی برای تدوینگران، طراحان یا حتی کسانی که با حجم زیادی از داده سروکار دارند عالی است.
۲. ارتقای گرافیک لپ‌تاپ در یک چشم‌برهم زدن
اگر لپ‌تاپ شما هنگام بازی یا کار با نرم‌افزارهای ادیت کند عمل می‌کند، Thunderbolt راه‌حل این مشکل است. با وصل‌کردن کارت گرافیک خارجی (eGPU)، قدرت پردازش گرافیکی لپ‌تاپتان را تا سطح دستگاه‌های حرفه‌ای بالا می‌برید. با این تکنیک می‌توانید بازی‌های سنگین را اجرا کنید یا از پروژه‌های گرافیکی سنگین خروجی بگیرید. بعد از اتمام کار، کافی است کارت گرافیک را جدا کنید تا لپ‌تاپ دوباره سبک و قابل‌حمل شود.
۳. تبدیل لپ‌تاپ به یک سیستم همه‌کاره
تصور کنید با یک کابل، لپ‌تاپتان را به یک مانیتور 4K، کیبورد، ماوس، هارد و اسپیکر وصل کرده‌اید! داک‌های Thunderbolt به شما این اجازه را می‌دهند. این قابلیت برای طراحان، برنامه‌نویسان یا کسانی که چندین پنجره را به‌طور همزمان باز می‌کنند بسیار ایدئال است. دیگر نیازی نیست میزتان از کابل‌های درهم‌وبرهم پُر شود!
مقایسه Thunderbolt با فناوری‌های مشابه
فناوری‌های زیادی برای انتقال داده وجود دارد که تاندربولت فقط یکی از بهترین‌هاست؛ ولی فقط یکی از آن‌ها. در ادامه این فناوری را با رقبایی مقایسه می‌کنیم که هرکدام به‌جای خود توانایی‌های زیادی دارند؛ ولی نمی‌توان هیچ‌یک را کاملاً نسبت به بقیه بهتر دانست.
فناوری Thunderbolt در مقابل USB4
سرعت انتقال هر دو فناوری Thunderbolt و USB4 به 40 گیگابایت در ثانیه می‌رسد و می‌توانند لپ‌تاپ را شارژ کنند؛ اما در موضوعات دیگری با هم تفاوت دارند. برای مثال Thunderbolt مثل یک لاین اختصاصی است که برای استفاده از تمام قابلیت‌هایش باید سخت‌افزارهای خاص و مجوز اینتل داشته باشید. در مقابل، USB4 یک اتصال عمومی است که در بیشتر دستگاه‌های جدید به‌راحتی پیدا می‌شود. البته Thunderbolt یک برتری دارد، اینکه می‌توانید تا ۶ دستگاه را به‌طور همزمان به هم وصل کنید.
فناوری Thunderbolt در مقابل HDMI
اگر بخواهیم Thunderbolt را با HDMI و DisplayPort مقایسه کنیم، باید گفت Thunderbolt یک آچارفرانسه است! این فناوری هم داده و هم تصویر را با هم منتقل می‌کند. می‌توانید همزمان دو مانیتور 4K را به یکدیگر وصل کنید، فایل‌های سنگین را انتقال دهید و حتی کارت گرافیک خارجی هم اضافه کنید! اما HDMI بیشتر برای اتصال لپ‌تاپ به تلویزیون یا پروژکتور مناسب است. DisplayPort هم کیفیت تصویر بالایی دارد و از چند مانیتور پشتیبانی می‌کند، ولی معمولاً به تنهایی در لپ‌تاپ‌ها وجود ندارد. Thunderbolt اینجا هم برنده است، چون همه قابلیت‌ها را در یک پورت جمع کرده است!
کدام فناوری را انتخاب کنیم؟
انتخاب نهایی به نیاز شما بستگی دارد: اگر می‌خواهید همه کارها را با یک کابل انجام دهید و هزینه برایتان مهم نیست، Thunderbolt گزینه بهتری است. اما اگر فقط می‌خواهید لپ‌تاپ را به تلویزیون وصل کنید، HDMI کافی خواهد بود. از طرفی، اگر به‌دنبال سازگاری بیشتر با دستگاه‌های مختلف هستید، USB4 انتخاب منطقی‌تری است.
فناوری Thunderbolt در آینده چطور خواهد بود؟
نسل پنجم Thunderbolt یک جهش بزرگ در دنیای انتقال داده است! سرعت انتقال داده در این نسل دو برابر نسل قبلی است و حتی در شرایط خاص می‌تواند به ۱۲۰ گیگابایت هم برسد! از طرفی، این فناوری حالا با استانداردهای USB4 و DisplayPort هم کاملاً سازگار است و می‌تواند دستگاه‌های پرقدرتی مثل لپ‌تاپ‌های گیمینگ را با سرعت بالا شارژ کند.
از سال ۲۰۲۴ به بعد، شاهد تولید لپ‌تاپ‌هایی مانند مک‌بوک‌های جدید اپل و مدل‌های مبتنی بر پردازنده‌های اینتل هستیم که از Thunderbolt 5 پشتیبانی می‌کنند. شرکت‌های سازنده لوازم جانبی هم درحال تولید داک‌ها و مانیتورهایی هستند که از شارژ فوق‌سریع و سرعت بالای این فناوری استفاده می‌کنند.
این‌طور به نظر می‌رسد که Thunderbolt به زودی جایگزین کابل‌های قدیمی USB و DisplayPort خواهد شد. در آینده‌ای نه‌چندان دور، ممکن است شاهد کابل‌های بلندتر و سرعت‌های فراتر از ۱۲۰ گیگابیت باشیم، آن هم با همین سادگی و کارایی امروز فناوری Thunderbolt.
سخن پایانی
Thunderbolt ثابت کرد که انقلابی در دنیای اتصالات است. از انتقال داده‌های بزرگ تا نمایش همزمان و شارژ سریع، این فناوری مرزهای سرعت و کارایی را جابه‌جا کرده است. حالا که با قابلیت‌های آن آشنا شدید، خوشحال می‌شویم تجربه‌های خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. اصلاً تابه‌حال از Thunderbolt استفاده کرده‌اید؟
منابع:
نظرات کاربران