آیا تابه‌حال در فیلم و تبلیغات‌های خارجی دیده‌اید که افراد با استفاده از موبایل‌شان هزینه‌ها را پرداخت کنند؟ شاید فکر کنید که انجام این کار به تکنولوژی خاصی نیاز دارد و در کشور ما غیرممکن است؛ ولی در واقع این تکنولوژی در بیشتر گوشی‌های همراه وجود دارد و فقط به زیرساختی برای استفاده از آن نیاز داریم. با خواندن عنوان مقاله حتماً می‌دانید که این تکنولوژی چه نام دارد: NFC یا فناوری ارتباط نزدیک که در ادامه با جزئیات آن آشنا می‌شوید. این فناوری (ارتباط میدان نزدیک) با امکان انتقال امن و سریع داده‌ها در فاصله کمتر از ۴ سانتی‌متر، تحولی بزرگ در زندگی دیجیتال ایجاد کرده است.
فناوری NFC در یک نگاه
فناوری NFC با امکان انتقال امن و سریع داده‌ها در فاصله‌ای کمتر از ۴ سانتی‌متر، تحول بزرگی در دنیای دیجیتال ایجاد کرد. این فناوری سه کاربرد اصلی دارد:
پرداخت غیرتماسی بدون نیاز به کارت فیزیکی؛
اشتراک‌گذاری داده‌های سبک مانند مخاطبین؛
کنترل دسترسی هوشمند در محیط‌هایی نظیر ادارات و هتل‌ها.
NFC با حذف فرایندهای پیچیده جفت‌سازی، ایجاد امنیت بالا به‌دلیل برد کوتاه و ارائه سرعت انتقال داده تا ۴۲۴ کیلوبیت بر ثانیه، به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مدرن تبدیل شده است. آینده این فناوری، با ادغام در حوزه اینترنت اشیاء، پرداخت‌های توکنی و توسعه شهرهای هوشمند، مرزهای نوآوری را جابه‌جا خواهد کرد.
NFC؛ بدون تماس برای ارتباطی امن
NFC (ارتباط میدان نزدیک) یک فناوری بی‌سیم و کوتاه‌برد برای انتقال اطلاعات است. دستگاه‌های مجهز به این فناوری می‌توانند در فاصله کمتر از 4 سانتی‌متر با یکدیگر تبادل اطلاعات کنند.
فناوری ارتباط میدان نزدیک با القای میدان مغناطیسی کار می‌کند و نیازی به جفت‌سازی (Pairing) ندارد؛ کافی است دو دستگاه را به یکدیگر نزدیک کنید تا ارتباط برقرار شود. سرعت انتقال داده هم بین ۱۰۶ تا ۴۲۴ کیلوبیت بر ثانیه است. ازآنجاکه برد ارتباط بسیار کوتاه است، امنیت بسیار بالایی دارد و نفوذ به اطلاعات درحال‌ِ انتقال غیرممکن به نظر می‌رسد. این روزها فناوری NFC سه کاربرد اصلی دارد:
خواندن و نوشتن اطلاعات روی تگ‌‌ها؛
شبیه‌سازی کارت‌های بانکی یا بلیت‌های الکترونیکی؛
تبادل مستقیم فایل میان دستگاه‌های دیجیتال.
کاربردهای جذاب و متنوع NFC باعث می‌شود که در پرداخت‌های موبایلی، اشتراک‌گذاری مخاطبان، کنترل دسترسی و حتی راه‌اندازی سریع ارتباطات بلوتوث و وای‌فای هم استفاده شود.
تاریخچه NFC؛ از یک ایده تا استانداردی جهانی
در سال ۱۹۸۳ میلادی، چارلز والتون فناوری RFID را ثبت اختراع کرد که بعدها موجب خلق NFC شد. اگرچه ایده شناسایی بی‌سیم در طول جنگ جهانی دوم هم مطرح شد، ولی ثبت اختراع رسمی آن توسط چارلز والتون بود که نقطه عطفی در فناوری‌های بی‌سیم رقم زد.
بعدها در سال ۱۹۹۷، شرکت Innovision Research & Technology با ثبت اختراع برای اسباب‌بازی‌های Star Wars، قابلیت‌های جذاب برقراری ارتباط نزدیک‌برد را به نمایش گذاشت. این حرکت نشان داد چگونه می‌توان به‌طور خلاقانه از فناوری القای مغناطیسی استفاده کرد.
در ۲۵ مارس ۲۰۰۲، دو کمپانی بزرگ فیلیپس و سونی توافق کردند تا اولین مشخصات فنی Near Field Communication (ارتباط میدان نزدیک) را تدوین کنند. این مشخصات تحت عنوان NFC-IP1 منتشر و در دسامبر ۲۰۰۳ به‌عنوان استانداردی برای این حوزه تصویب شد.
هنوز دو سال نگذشته بود که غول‌های فناوری یعنی نوکیا، فیلیپس و سونی دست به دست هم داده و انجمن NFC Forum را با هدف تعریف استانداردهای جدید و ترویج این فناوری راه انداختند. این انجمن بعدها نقش زیادی در رشد فناوری NFC داشت.
ورود NFC به دنیای تجارت و مصرف
نوکیا در سال ۲۰۰۴ افزونه NFC را برای مدل‌های ۵۱۴۰ و ۳۲۲۰ معرفی کرد. این مدل‌ها از اوایل سال ۲۰۰۵ وارد بازار شدند. در سال ۲۰۰۵، شهر هاناو آلمان میزبان اولین پروژه آزمایشی پرداخت موبایلی با NFC شد و این قابلیت را با همکاری نوکیا و اپراتورهای محلی راه‌اندازی کرد. در اکتبر همان سال هم شرکت اورَنج آزمایش‌های مشابهی را در فرانسه انجام داد.
سال 2010 با عرضه Nokia C7، اولین گوشی هوشمند با فناوری NFC، و معرفی Samsung Nexus S به‌عنوان نخستین موبایل اندرویدی دارای این فناوری، همراه شد. در همان سال، پروژه «Nice City of contactless mobile» در شهر نیس فرانسه اجرا شد که خدمات کاملی از پرداخت، حمل‌ونقل و اطلاعات شهری را با NFC ارائه می‌داد.
نوآوری‌هایی که ادامه دارد
در سال 2013 شرکت‌های سامسونگ و ویزا همکاری خود را برای توسعه پرداخت موبایلی با NFC اعلام کردند. از آن زمان، فناوری‌های جدیدی مثل HCE و پرداخت ایمن با استفاده از توکن هم معرفی شدند که استفاده از NFC را در کیف پول‌های موبایلی رایج کردند. انجمن NFC Forum اکنون به دنبال گسترش برد، کارایی شارژ بی‌سیم و پشتیبانی از چندکارکردی این فناوری است.
این روزها NFC به بخشی جدایی‌ناپذیری از زندگی دیجیتال تبدیل شده است؛ از پرداخت‌های لمسی و دسترسی امن گرفته تا اینترنت اشیاء و کنترل محصولات هوشمند. مشاهدات نشان می‌دهد آینده این فناوری در توسعه برنامه‌های سلامت، شناسایی محصولات و امکان یکپارچگی با فناوری‌های نوینی چون بلاکچین و واقعیت افزوده ادامه می‌یابد.
NFC چطور کار می‌کند؟
NFC همیشه بین دو دستگاه با نقش‌های «آغازکننده» و «هدف» برقرار می‌شود. دستگاه آغازکننده میدان مغناطیسی را تولید می‌کند و دستگاه هدف از طریق القای مغناطیسی به آن پاسخ می‌دهد. این میدان روی فرکانس ۱۳.۵۶ مگاهرتز تنظیم می‌شود و بُرد آن هم بیش‌از چند سانتی‌متر نیست؛ بنابراین احتمال سرقت اطلاعات به‌شدت پایین است.
دستگاه‌های مجهز به NFC در دو حالت «فعال» و «غیرفعال» کار می‌کنند. در حالت فعال، هر دو دستگاه به نوبت میدان مغناطیسی تولید می‌کنند و با تغییر جریان، داده‌ها را منتقل می‌شوند. در حالت غیرفعال، فقط دستگاه آغازکننده میدان را ایجاد و دستگاه هدف از آن برای تامین انرژی و ارسال پاسخ استفاده می‌کند؛ به همین دلیل تگ‌های NFC باتری ندارند و ساده و ارزان هستند.
کاربردهای جذاب NFC در زندگی روزمره
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، مهم‌ترین کاربرد NFC پرداخت سریع است؛ کافی است گوشی یا کارت خود را در فاصله چند سانتی‌متری دستگاه کارتخوان قرار دهید تا تراکنش ظرف چند ثانیه و بدون نیاز به واردکردن رمز انجام شود. این روش امن است؛ چون داده‌ها به‌صورت رمزگذاری‌شده و با استفاده از توکن ارسال می‌شوند و ریسک افشای اطلاعات بانکی تقریبا به صفر می‌رسد. استفاده از NFC برای پرداخت باعث می‌شود دیگر نیازی به حمل کارت‌های متعدد نباشد و خرید بدون تماس، سریع و راحت انجام شود.
پس‌از پرداخت، NFC گزینه‌ای ساده برای اشتراک‌گذاری داده‌های سبک مانند شماره تماس مخاطبین، لینک‌ها و عکس‌ها است؛ با نزدیک‌کردن دو دستگاه، فایل‌ها به‌سرعت منتقل می‌شوند و نیازی به روشن‌کردن بلوتوث نیست. سرعت انتقال این فناوری تا ۴۲۴ کیلوبیت بر ثانیه هم می‌رسد که برای انتقال فایل‌های سبک کفایت می‌کند و در محیط‌های اداری خیلی کاربردی است.
در حوزه کنترل دسترسی و احراز هویت، NFC به‌عنوان جایگزینی امن برای کارت‌های مغناطیسی معمول در ادارات، هتل‌ها و باشگاه‌ها به کار می‌رود؛ فقط با نزدیک‌کردن گوشی به حسگر، درب‌ها باز می‌شوند. با این فناوری مدیریت دسترسی از راه دور نیز امکان‌پذیر است و در صورت نیاز می‌توان دسترسی کاربران را به‌سرعت لغو یا تغییر داد.
چطور از NFC استفاده کنیم؟
برای شروع، ابتدا وارد تنظیمات دستگاه خود شوید و در کادر جستجوی بالای صفحه «NFC» را جستجو کنید. سپس گزینه مربوط به آن را روشن کنید تا گوشی آماده برقراری ارتباط میدان نزدیک باشد. در دستگاه‌های iOS نیازی به فعال‌سازی جداگانه نیست؛ نگه‌داشتن آیفون در مجاورت تگ یا کارت برای شناسایی کافی است و سیگنال NFC به‌طور خودکار اجرا می‌شود.
بعد از فعال‌سازی، برای پرداخت لمسی کافی است اپلیکیشن پرداخت پیش‌فرض را باز کنید و گوشی را نزدیک دستگاه کارتخوان قرار دهید. در صورت نیاز به تغییر کارت، پیش‌از لمس کارتخوان، کافی است روی کارت پیش‌فرض در اپلیکیشن ضربه بزنید و کارت دیگری را انتخاب کنید.
برای اشتراک‌گذاری اطلاعات سبک مانند مخاطبین، لینک یا عکس، دو دستگاه را پشت به پشت یا نزدیک به هم نگه دارید و در منوی اشتراک‌گذاری گزینه NFC را انتخاب کنید. انتقال در همان لحظه بدون نیاز به روشن کردن بلوتوث یا وای‌فای انجام می‌شود؛ البته همان‌طور که می‌دانید سرعت آن کم است و برای فایل‌های سنگین اصلا توصیه نمی‌شود.
برای خواندن یا نوشتن روی تگ‌های NFC، باید یک اپلیکیشن اختصاصی مانند NFC Tools یا برنامه بومی سیستم‌عامل خود را باز کنید. گزینه خواندن یا نوشتن را انتخاب کنید و سپس گوشی را روی تگ قرار دهید. اطلاعات موردنظر مانند آدرس وب‌سایت یا متن کوتاه داخل تگ ذخیره خواهند شد.
NFC در رقابت با فناوری‌های مشابه
برای درک واقعی قابلیت‌های NFC، بهتر است آن را با چند فناوری مشابه مقایسه کنیم. اولین مورد، فناوری RFID است که برای خواندن و ردیابی کالا در فواصل مختلف استفاده می‌شود؛ ولی فقط قابلیتی برای خواندن دارد و برای تبادل اطلاعات دوطرفه مناسب نیست. اگرچه NFC بر پایه RFID ساخته شده و برد بسیار کوتاهی دارد، بااین‌حال می‌تواند اطلاعات را در هر دو جهت ارسال و دریافت کند و از پروتکل‌های رمزگذاری‌شده هم پشتیبانی می‌کند. به‌علاوه، تگ‌های NFC نیازی به باتری ندارند و با همان انرژی تولیدشده از سوی دستگاه آغازکننده کار می‌کنند؛ این ویژگی هزینه و پیچیدگی فرایند را کاهش می‌دهد.
بلوتوث دیگر رقیب فناوری ماست که می‌تواند تا فاصله چند متری ارتباط برقرار کند و برای انتقال حجم داده بیشتر مناسب است. مصرف باتری زیادی و نیاز به جفت‌سازی (Pairing) اولیه از معایب این سیستم هستند. این در حالی است که NFC بدون نیاز به جفت‌سازی و فقط با نزدیک‌کردن دو دستگاه فعال می‌شود، بنابراین بسیار سریع‌تر و ساده‌تر است. امنیت NFC هم به دلیل برد کوتاه و رمزگذاری داخلی بیشتر از بلوتوث است. البته‌که برای انتقال داده‌هایی با حجم بالا، بلوتوث کاملاً برتری دارد.
آخرین رقیب NFC کدهای QR هستند. این فناوری بی‌نیاز از سخت‌افزار است و دوربین هر گوشی می‌تواند آن‌ها را بخواند، اما کاربر باید دوربین را باز و تصویر را اسکن کند که فرایندی کندتر و دستی است؛ درحالی‌که NFC فقط با لمس یا نزدیک‌کردن دستگاه کار می‌کند و نیازی به روشن‌کردن دوربین یا اپلیکیشن جداگانه نیست.
چشم‌انداز آینده NFC؛ رشد بازار و نوآوری‌های فناورانه
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد بازار جهانی NFC از ۲۶.۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۶۰ میلیارد دلار تا ۲۰۳۲ افزایش خواهد یافت. این رشد عمدتاً با گسترش کاربرد NFC در پرداخت‌های غیرتماسی، پشتیبانی از سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و به‌کارگیری آن در بخش‌های پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی، تقویت می‌شود.
در کنار بازار مصرف، یکپارچه‌سازی NFC با اینترنت اشیاء (IoT) امکان اتصال دستگاه‌های خانگی و صنعتی را ساده‌تر و امن‌تر می‌کند و نقش مهمی در توسعه «شهرهای هوشمند» دارد.
از طرفی در حوزه نرم‌افزار و امنیت هم انتظار می‌رود فناوری HCE و پرداخت توکنی به استاندارد تبدیل شوند تا حفاظت از داده‌ها افزایش یابد. با اجرای مقررات اتحادیه اروپا مبنی بر دسترسی رقبا به APIهای NFC اپل، فضای رقابتی در اکوسیستم پرداخت موبایلی بیش‌ازقبل داغ خواهد شد.
سخن پایانی
پس‌از گذشت دو دهه از ظهور NFC، این فناوری نه‌تنها به یک ابزار روزمره تبدیل شده، بلکه نمادی از تحول دیجیتال است. از پرداخت‌های سریع در کافه‌ها تا کنترل سیستم‌های هوشمند خانه‌ها، از احراز هویت امن در سازمان‌ها تا ردیابی هوشمند کالاها، NFC ثابت کرده است که محدودیت‌ها را می‌شکند و زندگی را ساده‌تر می‌کند. آینده این فناوری، با ادغام در بسترهای نوینی مانند اینترنت اشیاء، بلاکچین و واقعیت افزوده، مرزهای جدیدی از خلاقیت را خواهد گشود؛ آینده‌ای که در آن ارتباطات بی‌سیم نه‌تنها سریع و امن، بلکه به بخشی نامرئی و طبیعی زندگی دیجیتال ما تبدیل خواهند شد.
منابع:
نظرات کاربران